Hashrate Bitcoin đang duy trì gần mức cao nhất mọi thời đại, nhưng doanh thu trên mỗi đơn vị tính toán của thợ đào lại giảm xuống đáy lịch sử, đưa mạng lưới bước vào giai đoạn “an ninh cao, lợi nhuận thấp”.
Dù tổng công suất tính toán vượt trên ngưỡng một zettahash – mức kỷ lục mới – dòng doanh thu hỗ trợ cho lớp bảo mật này đã sụt giảm mạnh.
Hệ thống vẫn vận hành ổn định, nhưng ngành khai thác đang trải qua quá trình thanh lọc chậm trên thị trường vốn.
Độ khó giảm, hashrate vẫn giữ vững
Theo dữ liệu từ Cloverpool, độ khó đào Bitcoin đã giảm khoảng 2% ở block 925.344 xuống 149,30 nghìn tỷ – lần giảm thứ hai trong tháng – dù thời gian tạo block vẫn bám sát mốc 10 phút.
Trong bối cảnh đó, kinh tế khai thác ngày càng khắc nghiệt: “hashprice” – doanh thu theo mỗi petahash – đã giảm gần 50% xuống mức thấp nhất mọi thời đại khoảng 34,20 USD/PHash/s, khiến biên lợi nhuận của đa số thợ đào gần như biến mất.
Theo Nico Smid, những thiết bị có hiệu suất dưới 30J/TH chỉ hòa vốn nếu chi phí điện dưới 5 cent/kWh, sau khi tính cả chi phí thuê, vận hành và bảo trì.
Điều này tạo ra sự phân hóa: hàng nghìn máy đào đời cũ buộc phải tắt máy, trong khi các cụm công nghiệp quy mô lớn tiếp tục mở rộng. Đây cũng là lý do hashrate toàn mạng giữ vững: thợ đào nhỏ lẻ rời cuộc chơi, còn các tổ chức sở hữu hợp đồng điện dài hạn hoặc nguồn điện riêng tiếp tục duy trì.
Ngay cả Tether cũng đã dừng kế hoạch đào tại Uruguay vì chi phí năng lượng cao và rủi ro về giá điện – minh chứng cho sự khó khăn mà thợ đào nhỏ phải đối mặt.
Sự tập trung quyền lực trong ngành đào
Hai lần điều chỉnh độ khó gần đây không phản ánh sự suy yếu của giao thức, mà cho thấy sự thay đổi cấu trúc cạnh tranh: các cụm đào kém hiệu quả bị giải thể, máy móc cũ được chuyển sang khu vực có chi phí thấp, còn các đơn vị vận hành hiệu quả thâu tóm phần công suất bỏ lại.
Hashrate tổng thể có vẻ mạnh hơn, nhưng số thực thể đủ khả năng duy trì công suất đó ngày càng thu hẹp. Điều này làm tăng rủi ro tập trung – từ thời tiết cực đoan, hạn chế từ lưới điện đến rủi ro pháp lý địa phương.
Đồng thời, dòng vốn cũng chuyển dần sang các doanh nghiệp có khả năng ký hợp đồng điện cố định dài hạn, chịu được chu kỳ suy giảm và tài trợ hạ tầng.
Các nhà đầu tư vì thế xem các công ty đào Bitcoin giống như doanh nghiệp trung tâm dữ liệu giàu năng lượng, có lớp biến động đến từ crypto – và nhiều thợ đào đã mở rộng sang HPC/AI để bù đắp doanh thu từ BTC.
Bản đồ hashrate toàn cầu thay đổi
Đáng chú ý, Trung Quốc đã quay trở lại chiếm khoảng 14% hashrate toàn cầu dù lệnh cấm năm 2021 vẫn còn hiệu lực – nhờ các cơ sở ngầm, sử dụng thủy điện dư thừa hoặc nguồn tải công nghiệp theo mùa. Lượng “công suất zombie” này duy trì hashrate ở mức cao, gây áp lực lên thợ đào tuân thủ ở phương Tây.
Trong khi đó, thợ đào phương Tây đối mặt chi phí vốn cao hơn, quy định chặt hơn và tiến độ đấu nối lưới điện ngày càng khó lường. Hệ quả: cổ phiếu các công ty đào công khai đã bốc hơi gần 30 tỷ USD trong tháng 11, giảm từ đỉnh 87 tỷ xuống 55 tỷ USD trước khi hồi phục về 65 tỷ USD.
Ba yếu tố cần theo dõi
Ngành đang theo sát ba biến số để dự báo giai đoạn tiếp theo:
-
Độ khó đào: mức giảm sâu sẽ xác nhận việc đóng máy hàng loạt; mức tăng mạnh phản ánh công suất trở lại khi giá điện hoặc phí giao dịch cải thiện.
-
Phí giao dịch: sóng inscription có thể nâng doanh thu theo chu kỳ, nhưng kịch bản cơ bản vẫn là môi trường phí thấp.
-
Chính sách & chuỗi cung ứng: kiểm soát xuất khẩu, rà soát an ninh hay quy định đấu nối đều có thể khiến chi phí vốn thay đổi đột ngột.
Nhiều công ty đào đã chuyển hướng thành nhà cung cấp hạ tầng dữ liệu, ký hợp đồng dài hạn với khách hàng AI/HPC để có dòng tiền ổn định hơn.
Rủi ro của kỷ nguyên zettahash
Nguy cơ lớn nhất của Bitcoin hiện không phải là giảm bảo mật. Trên bề mặt, mạng lưới mạnh hơn bao giờ hết. Nhưng đằng sau đó, ngành khai thác đang chịu sức ép nặng nề: ít người chơi hơn, chi phí cao hơn và rủi ro tập trung lớn hơn.
Nếu vốn tiếp tục khan hiếm và giá điện duy trì cao, thị trường sẽ chứng kiến nhiều thương vụ bán tài sản, sáp nhập và di dời sang khu vực thân thiện hơn. Nếu giá và phí tăng trở lại, công suất tắt máy hôm nay sẽ được tái kích hoạt – nhưng dưới quyền sở hữu và điều khoản năng lượng mới.
Đó chính là nghịch lý của kỷ nguyên zettahash: giao thức mạnh nhất lịch sử, nhưng ngành khai thác lại đối mặt với làn sóng tái cấu trúc lớn.
*Hashrate là tỷ lệ băm, đo lường sức mạnh tính toán của các thiết bị đào tiền mã hóa để giải thuật toán, xác nhận giao dịch và bảo mật mạng lưới. Nó được tính bằng số lần băm trên giây (\(Hash/s\)) và có các đơn vị như \(MH/s\), \(GH/s\), \(TH/s\). Hashrate càng cao, khả năng tìm ra khối tiếp theo và nhận phần thưởng càng lớn, đồng thời mạng lưới càng an toàn.
- Phải chăng các thợ đào sắp bán thêm Bitcoin? MARA đang cho thấy điều đó
- Phí thợ đào Bitcoin xuống mức thấp 12 tháng, phụ thuộc vào phần thưởng khối
- Thợ đào Solo thắng hơn 3,15 BTC dù chỉ có xác suất chưa tới 1/100.000 mỗi ngày
Thương Ưởng
