Một vụ kiện dài 284 trang được nộp ngày 24/11 tại tòa án liên bang Bắc Dakota đại diện cho 306 gia đình Mỹ mất người thân trong các vụ tấn công của Hamas ngày 7/10/2023 nhắm vào Binance.
Vụ kiện yêu cầu Binance, cựu CEO Changpeng Zhao và giám đốc Guangying “Heina” Chen bồi thường khoảng 1 tỷ USD, con số này sẽ tự động tăng lên 3 tỷ USD nếu các nguyên đơn thắng kiện theo Đạo luật Chống Khủng bố (Anti-Terrorism Act – ATA).
Bằng chứng bao gồm phân tích on-chain liên kết khoảng 1 tỷ USD dòng tiền với Hamas, Palestinian Islamic Jihad, Hezbollah và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), cùng với việc Binance thừa nhận có hành vi phạm tội năm 2023 vì không báo cáo các giao dịch đáng ngờ liên quan các tổ chức này.
Điểm đặc biệt của vụ kiện nằm ở cơ chế pháp lý và đội ngũ luật sư hùng hậu. Willkie Farr & Gallagher dẫn đầu nhóm nguyên đơn, với luật sư crypto và cựu Chủ tịch CFTC Christopher Giancarlo tham gia. Luật sư chính Lee Wolosky đồng lãnh đạo bộ phận kiện tụng của Willkie, từng giữ chức Đại sứ dưới nhiều chính quyền.
Như luật sư Consensys Bill Hughes nhận định trên X, sự xuất hiện của đội ngũ này cho thấy một chiến lược rõ ràng: ATA với cơ chế “bồi thường gấp ba” có thể áp dụng cho các sàn tập trung khi lỗi tuân thủ trở thành hỗ trợ có chủ ý, thay vì chỉ là một vụ kiện dò tìm để đạt thỏa thuận.
Vụ kiện dựa trên phán quyết Raanan v. Binance hồi tháng 2, khi một thẩm phán liên bang tại Manhattan từ chối bác bỏ các cáo buộc JASTA đối với Binance. Raanan mở đường cho việc trình bày dữ liệu giao dịch, tin nhắn nội bộ và 70 trang phân tích mối quan hệ giữa Binance với sàn Nobitex của Iran, được Elliptic gọi là “cơ sở hạ tầng quan trọng” giúp IRGC né tránh lệnh trừng phạt.
ATA và khác biệt với vụ Twitter
Đạo luật Chống Khủng bố cho phép công dân Mỹ bị thương tổn bởi khủng bố quốc tế đòi bồi thường gấp ba từ bất kỳ ai hỗ trợ những kẻ tấn công.
Năm 2016, JASTA bổ sung trách nhiệm thứ cấp: nguyên đơn phải chứng minh bị cáo có “nhận thức chung” về vai trò trong hoạt động khủng bố và cung cấp “hỗ trợ đáng kể có chủ ý”.
Vụ Twitter v. Taamneh (2023) của Tối cao Pháp viện Mỹ quyết định rằng chỉ cung cấp dịch vụ “thông thường” không đủ; nguyên đơn phải chứng minh “tham gia có ý thức và có lỗi”. Các nền tảng mạng xã hội thoát trách nhiệm vì dịch vụ của họ phổ quát và nỗ lực kiểm duyệt giảm khả năng đồng lõa có ý thức.
Sàn crypto lại khác. Vụ kiện chỉ ra lệnh đồng thuận của FinCEN 2023 xác nhận Binance “không báo cáo các giao dịch liên quan các nhóm khủng bố như Al Qaeda, ISIS, Hamas’ Al-Qassam Brigades và Palestinian Islamic Jihad”.
Vụ kiện còn trích tin nhắn nội bộ, trong đó nhân viên compliance nói rằng khách hàng “đến để phạm tội” và “chúng tôi thấy xấu nhưng nhắm mắt làm ngơ”. Đây là điểm then chốt: từ “chúng tôi chỉ là nền tảng” chuyển thành “các bị cáo chủ ý xây dựng cơ sở hạ tầng cho nhóm bị trừng phạt”.
Kiến trúc off-chain và trách nhiệm pháp lý
Vụ kiện cáo buộc Binance xây dựng sàn để né tránh AML/KYC, ưu tiên khách VIP, khuyến khích che giấu vị trí, và phá hoại giám sát theo chỉ đạo của CZ.
Sàn tập trung gom tiền khách hàng vào trong ví chung (omnibus wallet), ghi nhận nội bộ thay vì on-chain. Giao dịch được tính nội bộ, chỉ khi rút tiền mới chạm blockchain công khai. Theo nguyên đơn, cơ cấu này tạo “hệ thống tài chính” cho tổ chức khủng bố nước ngoài chuyển tiền mà không để lại dấu vết blockchain.
FinCEN 2023 ghi nhận Binance phải duy trì chương trình AML và nộp SAR, nhưng hệ thống báo cáo và nhân viên đã nhiều lần thất bại, bảo vệ khách bị đánh dấu và khuyến khích “né KYC quốc tế”.
Vụ kiện nêu rằng Binance xử lý khoảng 7,8 tỷ USD dòng tiền với sàn Nobitex, chiếm ~70% khối lượng crypto tại Iran. Một tài khoản liên kết Hezbollah có gần 17,8 triệu USD giao dịch trong chưa đầy hai năm, bao gồm dòng tiền trực tiếp từ một nhà tài trợ bị OFAC chỉ định.
Nguyên đơn khẳng định Binance biết Hamas và các nhóm liên quan dùng nền tảng, nhưng vẫn chọn lợi nhuận hơn nghĩa vụ chống khủng bố.
Nếu chứng minh kiến trúc sàn và ưu đãi VIP thiết kế nhằm hỗ trợ dòng tiền bị trừng phạt, nguyên đơn thỏa tiêu chuẩn “tham gia có ý thức và có lỗi” theo Taamneh. Họ còn cáo buộc Binance chủ động duy trì ví, chuyển tiền và tiếp cận thanh khoản USD, khiến các vụ tấn công ngày 7/10 trở nên có thể dự đoán.
Hậu quả pháp lý và hệ thống
Mối nguy ngắn hạn không chỉ là 3 tỷ USD, vì quá trình điều tra sẽ kéo dài, và Binance có thể viện lý do thẩm quyền. Nguy cơ thực sự là vụ Raanan và vụ kiện hiện tại tạo mẫu để các nguyên đơn khác sao chép.
Ngay cả khi chưa có phán quyết cuối, vụ kiện tăng thêm áp lực với ngân hàng và quy định. Binance.US từng phải đình chỉ nạp USD khi các đối tác ngân hàng cắt kênh fiat; khối lượng BUSD giảm từ 12 tỷ USD/ngày xuống dưới 1 tỷ USD vào giữa 2025.
Cơ quan Chứng khoán châu Âu cảnh báo Binance chiếm hơn một nửa khối lượng giao dịch crypto toàn cầu, tạo rủi ro hệ thống nếu áp lực pháp lý buộc sàn thu hẹp hoạt động.
Ngân hàng định giá rủi ro pháp lý trong quyết định phục vụ. ATA lặp lại khiến các sàn offshore tốn kém hơn, thúc đẩy KYC nghiêm ngặt và phân tích blockchain sâu hơn, tăng chi phí tuân thủ.
Vụ đồng thuận FinCEN 2023 yêu cầu Binance có giám sát 5 năm, bao gồm kiểm soát thời gian thực liên quan Iran, Syria, Lebanon và Gaza. Việc phân tán thanh khoản các cặp USDT, TRX, BTC/ETH trở nên tất yếu.
Các quỹ ETF Bitcoin và Ethereum tập trung quyền truy cập USD vào các môi giới Mỹ có quản lý, không chịu giám sát AML hay rủi ro ATA.
Đối với nhà giao dịch cần truy cập tần suất cao hoặc altcoin sâu, lựa chọn rõ ràng: ở lại sàn offshore và chịu chi phí compliance, hay chuyển sang DEX thiếu fiat on-ramp nhưng không có điểm nghẽn tập trung.
Nếu vụ kiện hiện tại vượt qua các động thái bác bỏ, nhiều vụ kiện ATA/JASTA nhắm vào các sàn có tiền sử thực thi sẽ xuất hiện. Cơ chế pháp lý để bồi thường gấp ba đã tồn tại; câu hỏi còn lại là bằng chứng và mức độ hỗ trợ.
Sự tham gia của Willkie Farr gửi thông điệp mạnh mẽ: thất bại trong tuân thủ nghiêm trọng có thể vượt qua mọi sự cảm thông của ngành. Các gia đình nguyên đơn không nhất thiết phải thắng kiện để thay đổi dòng tiền; họ chỉ cần sống sót đủ lâu để khiến mọi sàn có hồ sơ compliance tương tự tự hỏi liệu mình có phải là “kế tiếp” không.
- CZ tiếp tục gây chú ý khi đốt hơn 490.000 USD token Meme từ ví quyên góp công khai
- CZ lên tiếng về khoản phạt 4,3 tỷ USD của Mỹ và kế hoạch sử dụng nếu được hoàn trả
Thạch Sanh
